سیتریک اسید خوراکی (Citric Acid)
سیتریک اسید (Citric Acid) یا «جوهر لیمو» یک اسید آلی ضعیف اما با خاصیت اسیدیته‌ی بالاست که به‌طور طبیعی در مرکباتی مانند لیمو، پرتقال، نارنج، گریپ‌فروت و لایم یافت می‌شود.
شرح
سیتریک اسید چیست؟
سیتریک اسید (Citric Acid) یا «جوهر لیمو» یک اسید آلی ضعیف اما با خاصیت اسیدیته‌ی بالاست که به‌طور طبیعی در مرکباتی مانند لیمو، پرتقال، نارنج، گریپ‌فروت و لایم یافت می‌شود. این ترکیب بی‌رنگ، بی‌بو و دارای طعم ترش است و به‌دلیل ویژگی‌های خاص خود، کاربردهای متعددی در صنایع غذایی، دارویی، آرایشی-بهداشتی، شیمیایی و حتی کشاورزی دارد.
سیتریک اسید خوراکی نوعی از این ترکیب است که به‌صورت کاملاً ایمن و کنترل‌شده برای مصرف انسان تولید می‌شود و در غذاها و نوشیدنی‌ها نقش نگهدارنده، طعم‌دهنده و تعدیل‌کننده pH دارد.
خواص شیمیایی و فیزیکی سیتریک اسید
- فرمول شیمیایی: C₆H₈O₇
- شکل ظاهری: پودر سفید کریستالی
- طعم: ترش و تند
- pH: حدود ۳ تا ۶ (بسته به غلظت محلول)
- حلالیت: به‌راحتی در آب حل می‌شود
- ویژگی‌ها: ضد میکروب، آنتی‌اکسیدان، تنظیم‌کننده pH، نگهدارنده طبیعی
منابع سیتریک اسید
سیتریک اسید در طبیعت به‌طور طبیعی در بسیاری از میوه‌ها، به‌ویژه مرکبات، وجود دارد. اما برای استفاده صنعتی و خوراکی، استخراج از منابع طبیعی کافی نیست. به همین دلیل، امروزه بیش از ۹۰٪ سیتریک اسید موجود در بازار از طریق فرآیندهای بیوتکنولوژیکی و تخمیر صنعتی تولید می‌شود.
منابع طبیعی سیتریک اسید:
- لیمو ترش
- پرتقال
- گریپ‌فروت
- لایم
- نارنج
- آناناس
- توت‌ها (توت‌فرنگی، تمشک)
روش تولید و فرآوری سیتریک اسید خوراکی
امروزه عمده سیتریک اسید تجاری از طریق تخمیر قارچی یک نوع کپک به نام Aspergillus niger بر پایه مواد قندی (مثل ملاس یا گلوکز حاصل از ذرت) تولید می‌شود.
مراحل اصلی تولید:
- آماده‌سازی محیط کشت: استفاده از محلول‌های قندی خالص مانند نشاسته ذرت هیدرولیز شده.
- کشت قارچ Aspergillus niger: این قارچ توانایی طبیعی برای تولید سیتریک اسید از طریق متابولیسم دارد.
- تخمیر: تحت شرایط کنترل‌شده دما، pH و اکسیژن.
- استخراج سیتریک اسید: پس از تخمیر، سیتریک اسید از محیط جدا شده و طی فرآیندهای شیمیایی خالص‌سازی می‌شود.
- خشک‌سازی و کریستالیزه شدن: در این مرحله محصول نهایی به‌صورت پودر سفید رنگ درمی‌آید و برای استفاده خوراکی بسته‌بندی می‌شود.
نحوه استفاده از سیتریک اسید خوراکی
سیتریک اسید خوراکی به‌دلیل طعم ترش، خاصیت نگهدارندگی و تنظیم اسیدیته، در انواع محصولات غذایی کاربرد دارد. به‌صورت پودر یا محلول در آب استفاده می‌شود.
روش‌های رایج استفاده:
- افزودن به نوشیدنی‌ها برای ایجاد طعم ترش
- استفاده در مربا، ژله، و سس‌ها برای جلوگیری از فساد
- تنظیم اسیدیته در پنیرسازی
- جلوگیری از تغییر رنگ میوه‌های خشک‌شده
- پاک‌سازی ظروف و ماشین ظرف‌شویی از رسوبات آهکی (در حالت غیر خوراکی)
کاربردهای سیتریک اسید خوراکی در صنایع مختلف
صنعت غذا و نوشیدنی
- طعم‌دهنده طبیعی: طعم ترش دلپذیر در نوشابه‌ها، آب‌میوه‌ها، آدامس، آب‌نبات، ژله، بستنی و … .
- نگهدارنده (Preservative): جلوگیری از رشد باکتری‌ها و کپک‌ها.
- تنظیم‌کننده pH: کنترل اسیدیته مواد غذایی برای حفظ طعم و افزایش ماندگاری.
- عامل شفاف‌سازی: در تولید مربا و ژله‌ها برای جلوگیری از تیره‌شدن رنگ.
- جایگزین سرکه یا لیمو: در محصولات خشک یا محلول‌های پودری مثل نوشیدنی فوری.
صنعت داروسازی
- افزودنی در داروها: برای بهبود طعم داروهای جویدنی یا محلول.
- تنظیم‌کننده pH داروهای مایع
- عامل کی‌لیت‌کننده (Chelating Agent): در ترکیب با فلزات خاص جهت تثبیت دارو.
- استفاده در مکمل‌های غذایی
صنعت آرایشی و بهداشتی
- تنظیم‌کننده اسیدیته در شامپو و کرم‌ها
- جلوگیری از رشد باکتری در محصولات پوستی
- استفاده در ماسک‌های صورت، لایه‌بردارها و پاک‌کننده‌ها
صنعت شیمیایی و صنعتی
- پاک‌کننده خانگی: حذف رسوبات آهکی و لکه‌های آب‌سختی.
- عامل تمیزکننده طبیعی در ماشین ظرف‌شویی، قهوه‌ساز، سماور
- ساخت محلول‌های اسیدی ملایم برای تمیزکاری صنعتی
کشاورزی
- تنظیم‌کننده pH محلول‌های آبیاری
- افزودنی در کودهای مایع
- کمک به جذب بهتر مواد معدنی توسط گیاه
مزایای استفاده از سیتریک اسید خوراکی
- ۱۰۰٪ ایمن برای مصرف انسان
- تولید شده از منابع طبیعی و تجدیدپذیر
- بدون آلرژن و گلوتن
- دوستدار محیط زیست
- چندمنظوره و مقرون‌به‌صرفه
خرید اسید سیتریک خوراکی
خرید اسید سیتریک خوراکی در حال حاضر به صورت حضوری و اینترنتی از شرکت های مواد شیمیایی امکان پذیر است. این اسید را می توانید در دو گرید خشک و منوهیدرات خریداری نمایید.
قیمت اسید سیتریک خوراکی
قیمت اسید سیتریک خوراکی به وزن بسته بندی، خلوص، کیفیت و همچنین برند تولید کننده آن بستگی دارد. برای آگاهی از قیمت این ماده شیمیایی با کارشناسان ما تماس بگیرید. این محصول با دو گرید خشک و مونوهیدرات عرضه می شود.
هشدارها و موارد احتیاط
با وجود بی‌ضرر بودن سیتریک اسید در دوزهای معمول، در مصرف بیش از حد ممکن است باعث تحریک معده یا حساسیت در برخی افراد شود. همچنین تماس مستقیم با چشم یا زخم‌های باز ممکن است موجب سوزش گردد. بنابراین استفاده کنترل‌شده و طبق استانداردها ضروری است.
جمع‌بندی
سیتریک اسید خوراکی یکی از پرکاربردترین و ضروری‌ترین افزودنی‌های طبیعی در صنایع مختلف است. از طعم‌دهی به نوشیدنی گرفته تا نگه‌داری مواد غذایی و حتی ساخت لوازم آرایشی، این ترکیب بی‌نظیر نقش مهمی در زندگی روزمره ما ایفا می‌کند. اگر به دنبال ماده‌ای مطمئن، طبیعی، و چندکاره هستید، سیتریک اسید خوراکی یک انتخاب عالی خواهد بود.
اطلاعات تکمیلی
| گرید | خشک, منوهیدرات |
|---|
![IMED[1]](https://shop.aminbic.ir/wp-content/uploads/elementor/thumbs/IMED1-qcywcthuh0re37a702ag1fjn4jcz6e5yirj7ert3uo.png "IMED[1]")
